3 farklı çalışma izni türü vardır: Bunlar geçici çalışma izni, daimi çalışma izni ve bağımsız çalışma iznidir. Geçici çalışma izinleri sadece işveren tarafından işçi adına alınabilir; bu nedenle, yabancı bir çalışan kendi başına geçici çalışma izni başvurusunda bulunamaz. Gerekli koşullar (uzun süreli ikamet izni almak veya en az 8 yıl çalışma izni almak) yerine getirildiğinde, yabancı daimi çalışma izni için başvurabilir. Eğer yabancı serbest meslek sahibi olmak istiyorsa, kendi adına bağımsız çalışma izni başvurusunda bulunabilir.

Eğer Türkiye’de bir şirket kurma düşünceniz var ise çalışma izni almadan şirketinizin müdürü ya da yetkilisi olamayacağınızı unutmayın! Türkiye de şirket kurduktan sonra derhal Çalışma İzni için Uluslararası İşgücü Dairesine başvurup şirketiniz için izin almanız gerekmektedir. Ayrıca şirket sermayesinin beyan edilmesi işinizin mahiyeti ve kapsamı ilgili birime bildirilmelidir. Söz konusu başvurular online olara yapılmaktadır.

Yabancı misafirlerimiz için kafa karıştıran sorulardan biri de Türk Firmalarında çalışırken de çalışma izni almam gerekiyor mu? Türkiye de kurulu herhangi bir şirkette çalışıyor iseniz çalışma iznine sahip olmanız gerekmektedir. Eğer çalışma izniniz olamdan çalışırsanız yapılan denetimlerde adli ve idari cezalarla karşılaşabilir ve sınırdışı edilme ihtimali gündeme gelmektedir.

Daimi çalışma iznine sahip olan yabancılar, uzun süreli ikamet izninin sağladığı haklardan yararlanır. Sosyal güvenlikle ilgili kazanılmış haklara halel getirmeksizin ve bu hakların kullanılmasında sürekli çalışma izni olanlar, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır. Ancak Bu tür yabancıların seçme ve seçilme veya kamu hizmetine girme hakları, zorunlu askerlik hizmeti yükümlülüğü yoktur.

Çalışma izni başvuruları Türkiye’den veya yurtdışından Türkiye temsilcilikleri aracılığıyla (konsolosluklar veya elçilikler) yapılabilir. Türkiye dışından başvuru yapan çalışma izni sahiplerinin, iznin başladığı tarihten itibaren altı ay içinde Türkiye’ye giriş yapmaları gerekmektedir, aksi takdirde çalışma izni iptal edilecektir. Kalıcı ve bağımsız çalışma izni başvuruları, E-İmza ile PTT tarafından sağlanan UETS ile başvuru yapılmalıdır.

İlk kez başvurmak için, sahibinin aynı işyerinde veya aynı iş kolunda aynı işverenin başka bir işyerinde çalışmasına izin verecek şekilde 1 yıla kadar geçici bir çalışma izni verilecektir. Yurt dışından yapılacak ilk başvurular, yabancını kendi ülkesinde veya başvuru sahibinin yasal olarak ikamet ettiği bir ülkede Türkiye temsilciliğine yapılmalıdır. Çalışan, iş sözleşmesini ve diğer gerekli belgeleri ilgili birime sunmalı ve elde edilen 16 haneli referans numarasını işverene göndermelidir.

Daha sonra işveren, Yabancılar Otomasyon Sistemi üzerinden başvuruyu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na sunacak, sunduğu evrakları e-imzayla imzalayacak ve yabancıya verilen Çalışma İzni Kartının onayına uygun olarak kayıtlı işyeri adresi ve gerekli şirket bilgilerini sunacaktır. Tüm başvuru süreci online olarak gerçekleştirilmektedir.

Türkiye’de en az 6 aylık bir süre için oturma iznine sahip olan yabancılar, Türkiye’de çalışma izni için başvurularını gerçekleştirevbilirler. Bu koşullar altında Türkiye’de ilk başvurunun yapılması halinde, işveren e-imzayla imzalanan ve başvuru için gerekli belgeleri içeren belgeleri Yabancılar Otomasyon Sistemi Çalışma İzni üzerinden Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na online başvuruyla göndermelidir.

Türkiye’de çalışma izni başvurusunun yapılabilmesi için gerekli evrak listesi aşağıdaki gibidir. Bu liste herkes tarafından sağlanması gereken evrakları içermektedir. Ayrıca şirketlerin faaliyet alanlarına göre gerekli evraklar farklılık göstermektedir. Tüm detaylar aşağıda bulabilirsiniz.

1. Türkiye’de bulunduğunuz dönemde başvuru yapılacak ise en az 6 aylık ikamet izninin olması gerekmektedir.
2. Pasaportunuzun Noter Onaylı Yeminli Tercümesinin olması gerekmektedir.
3. Pasaportunuzun geçerlilik süresine dikkat edilmeli, geçerlilik süresinin talep edilen çalışma izni süresinden 3 ay daha uzun olmalıdır.
4. Potansiyel Vergi numaranızı almanız gerekmektedir.
5. Üniversite diplomasının yeminli tercümesi (Ev hizmetleri için son mezun olunan okulun diploması)
6. Şirketin ortalık ve sermaye yapısını gçösteren son Tİcaret Sicil Gazetesi sureti.
7. Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu.

• Mühendis ve Mimarlar

Mesleki Hizmetler kapsamında mühendis veya mimar olarak çalışma izni talep eden yabancının, yurt dışında yüksek öğrenim görmesi halinde 2547 sayılı Kanunun 3 ve 7/p maddeleri uyarınca, Yurtdışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği’ne uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi” olması gerekmektedir.

Mühendis/mimar/şehir plancısı olarak yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk istihdam edildiğini ispata dair ücret bordosunu da sunmalıdır.

• Ev Hizmetleri:

Ev hizmetlerinde çalışmak üzere istihdam ettirilecek yabancılar sadece yaşlı, hasta ve çocuk bakımında çalışmaları halinde çalışma izni verilmemektedir.

• Sağlık Sektörü:

Sağlık Bakanlığına bağlı özel sağlık kurumlarında görev alacak yabancı sağlık meslek mensupları için, görev yapacakları ilin İl Sağlık Müdürlüğünden alınmış yabancının mesleki yeterliliğini gösterir Ön İzin Belgesi,

Yabancı istihdam edecek özel sağlık kurumların ayrıca İl Sağlık Müdürlüğünden Faaliyet izn belgesi almış olması gerekmektedir.

• Turizm Sektörü:

Turizm işletme belgesi bulunan şirketlerde çalışacak yabancılar için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış İşletme ve Yatırım Belgesi, söz konusu belgeye haiz olunmaması halinde Ticaret odasından alınmış Faaliyet Belgesi gerekmektedir.

• Eğlence Sektörü:

Türkçe tercümesi yeminli tercümean tarafından yapılan ve resmi makamlarca onaylı Bonservis (Çalışma izni istenilen yabancının sanatçı olarak uluslararası üne sahip veya aynı düzeyde yabancı işletmelerde program yaparak çalışmış olduğunu gösteren bonservisinin üzerinde 1961 Apostile Şerhi veya Dış Temsilcilik tasdik şerhi bulunmalıdır.

Türkçe ve yabancının dilinde düzenlenen İş Sözleşmesi sunulması gerekmektedir

• Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kapsamında Faaliyet Gösteren Şirket ve Şubeler

Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin 10/a maddesinde öngörülen özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlar kriterlerinden en az birini karşılayan şirket ve şubelerde istihdam edilecek yabancılar için aşağıda belirtilen usul ve esaslara göre başvuru yapılacaktır.

Kuruluşun yaptığı son yıl ihracat tutarının en az 1 milyon ABD Doları olduğuna ilişkin belgeler (İhracat bedeline ilişkin banka dekontu, banka yazsı, döviz alım belgesi fotokopisi, şirket onaylı gelir tablosu gibi belgeler)

• Yukarıda Belirtilen Şartlardan En Az Birisini Sağlayan Kuruluşta Görev Alacak Kilit Personel İçin İstenilen Belgeler:

1. Şirket Ortağı, Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı, Şirket Müdürü, Şirket Müdür Yardımcısı, ve benzeri mevkiler için (İmza Sirküleri, Yönetim Kurulu veya Ortaklar Kurulu Kararı fotokopisi gibi belgeler)
2. Kuruluşun hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri yada yönetim için temel sayılan bilgiye sahip uzmanlardan (bonservis ve tercümesi, diploma sureti ve tercümesi ile bu kapsamdaki personelin istihdam edileceği alana yönelik değer belge ve bilgiler ve tercümesi (Örneğin ihracat elemanlı için ülkeler bazında ihracatı gösteren ilgili bankaca onaylı banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi gibi)
3. İstihdam edilecek kilit personelin yurt dışındaki ana şirket tarafından görevlendirildiğine ilişkin görevlendirme yazısı

Yukarıda belirtilen belge ve evralar yurt dşından temin edildiyse Apostile Şerhi veya Dış Temsilcilik onayının olması gerektiğinin unutmayın. Ayrıca söz konusu belgeler taranarak ilgili baknlığın portalından başvuru yapılacaktır.

Uluslararası İş Gücü Kanunu’na göre, aşağıda sıralanan kişilere, bazı istisnalar / muafiyetler verilebilir (diğer bir deyişle, çalışma izni başvuruları veya çalışma izni almak için belirli gerekliliklerden ve / veya prosedürlerden muaf tutulabilir):

1. Eğitim, maaş, mesleki deneyim, katkı payı bilim ve teknoloji ya da benzeri nitelik seviyeleri nedeniyle kalifiye işgücü olarak değerlendirilen kişiler,
2. Türkiye’de belirli bir süre ve proje için istihdam edilen kişiler,
3. Bilim ve teknolojiye, yatırıma, ihracata hacmine katkı sağlayan, oluşturackaları istihdam sayısı fazla kişilere,
4. Dışişleri ve İçişleri Bakanlığı tarafından Türk kökenli ilan edilen kişilere,
5. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları,
6. AB Üye Devlet vatandaşları,
7. Uluslararası koruma başvuruları, şartlı mülteciler, geçici koruma altındaki kişiler ve vatansız kişiler,
   mağdur desteğinden yararlanan kişilere,
8. Türk Vatandaşı ile evli olan kişiye,
9. Uluslararası kuruluşların çalışanlarına,
10. Yabancı ülke çalışnalarının Türkiye’deki çalışanlarına,
11. Sanatsal ve Sportif faaliyette bulunan kişilere

kanunen bazı nmuafiyetler getirilmiştir.